Eupener Mundart: Warum bekommen Frauen weniger Rente als Männer?
Et wärrrt jo de léttste Tiit ömmer drövver geklaacht, datt de Pännsjuëne ä Bällje esu kléïn sönnt änn datt te Vroolü ouch noch wänneger Pännsjuën krijje äss de Mannslü.
Nou éss et jo esuë, datt wänn en Vro änn e Manne alletwéï vöër derr Schtaat off föër de Schatt wérreke, se ouch desällvde Pännsjuën krijje. Wänn éël dé Mann ä gen Privaatwérrtschaft e Léëve lang séssendréssech Schonnt de Wéëk wérrekt, änn di Vro märr ättië Schtonnt – off noch wänneger - änn dadd ouch märr twinntech Joër lang, dann éss et norrmall datt se ouch wänneger Pännsjuën kritt. Off se da va éët- off nüühaundert Ööro léëve ka, éss e aïnder Probleem. Da mott terr Schtaat off de Schtatt, off esugaar de Kaïnder béïschpränge.
Wi kömmd et nou, dadd esuvöël Vroolü märr haufdaags wérreke? Iich ka me nog ärrännere, datt ä gen värrteger Joëre vöël Mannslü daate, dadd et en Schaïnt woër, wänn hönn Vro wérreke gäng. Ä gen Faméllje va mii Modder, änn datt woëre sövve Kaïnder, gäng märr mii Modder ä ge Schokkelaates wérreke, waïl se woul, datt höër Kaïnder schtudeere kosste änn ed ens béëter zouwe haa wi sii sällver. Mä ver woërte schéïf aangeséë : derr éïne Schwoëger saat: Minn Vro brukkt neet wérreke te goë, derr Mann éss da ömm de Pännege te verdéïne! Ene aïndere Schwoëger maïnt : Iich hann noch métt terr Passtuër gekallt, änn dé saad ouch, datt te Vroolü nékks ä gen Fabrikk verloëre häë, wu märr viis Wittse vertaut wäärde, änn wu de Vroolü ouch nog aunder gen Raar koëme kösste. En Vro möss héïm bliive, seg ömm derr Huschert, de Kaïnder änn ömm höëre Mann kömmere änn damétt fäärdech!
Mä wi nou no derr Kreech wéër alles oppgebout woërt, änn me neet genoch Mannslü ho, ömm all datt Wäarrek te doë, ho de Wérrtschafft de Vroolü nüëdech. Datt woër noch föër de Tiit wu all de Italljääner no Bällje koëmte.
Wänn di Vroolü terösch de méttste Tiit ouch märr haufdachs wérrekte, et guëv obänns e Probleem, waïl wéëm koss da opp de Kaïnder oppaasse, wänn de Ooma te wiit wonnde off graad ens krank woër? E Dénnsmättje kosste de Wärreklü seg neet laïste, allsuë moss derr Manne médd aapakke. Änn esu verännderde seg et ganntse Léëve: änn de Plaatsch seg métt sinn Kammeroëte éï – off twéï, off dréï - krijje te goë, änn der hauve Luën te versuupe, moss-e nou gädd ä gene Huschert hällepe. Änn wänn Mann änn Vro alletwéï derr ganntse Daach wérrekte, moss oug et Wärrek ä gene Huschert gedéllt wäärde. Da héïsch et vöër de Mannslü oug alld ens schtaupsaugere, off de Vännster waïsche, ovv esugaar noch kauche! Do woër dadd en Révoletsjuën, nou éss tatt föër jong Getrouwde allemoël norrmaal.
Watt waal neet norrmall éss, éss datt te Vroolü änn di gruëte Geschäffter märr e paar Schtonnt te Wéëk wérreke dösche, änn datt se ouch noch derr éïne Daach va nüun béss éllef wérreke motte, änn derr nääkste Daach fa véër béss séss. Watt krijje esunn Vroolü schpiëder ens föër en Pännsjuën? E göllde Nékkske ! Waïl, me kritt jo märr de Pännsjuën, di me sällver verdénnt hatt.
Béï de jong Lü éss et noch schlämmer: di wéëte need ens off se övverhoupt nog en Pännsjuën krijje, waïl et gött jo ömmer mië o Lü, wuvann de Pännsjuën vann digännege verdénnt wäärde mott, di noch Wärrek hannt. Allsuë motte ver allemoël langer wi voëvensässteg wérreke, änn vöël Lü wélle datt neet. Mä da kall ver de nääkste Kiër drövver.